Bilgisayar Destekli Devre Tasarımı Ders 3 (Osiloskop Kullanımı )

Osiloskop Kullanımı

Osiloskop Nedir?

Osiloskop, elektronik devrelerde sinyallerin zaman, genlik ve frekans gibi özelliklerini görsel olarak analiz etmek için kullanılan bir ölçüm cihazıdır. Sinyallerin dalga formlarını gerçek zamanlı olarak gözlemlemenizi sağlar.

Osiloskopun Temel Özellikleri ve Bölümleri

1. Giriş Kanalları

Osiloskoplarda bir veya birden fazla giriş kanalı bulunur. Her kanal farklı bir sinyali ölçmek için kullanılır. Kanal sayısı, osiloskopun kapasitesine bağlıdır.

• CH1 ve CH2: İki farklı sinyali aynı anda gözlemlemek için kullanılır.
• Differential Mode: İki kanal arasındaki farkı ölçmek için kullanılır.

2. Zaman Ölçeği (Timebase)

Zaman ölçeği, osiloskop ekranındaki yatay ekseni kontrol eder. Her bir bölmenin zaman aralığını ayarlar.

• Kullanım Alanı: Sinyalin frekansını analiz etmek.
• Örnek: 1 ms/div ayarı, her bir yatay bölmenin 1 milisaniyeyi temsil ettiği anlamına gelir.

3. Voltaj Ölçeği (Vertical Scale)

Voltaj ölçeği, sinyalin genlik seviyesini kontrol eder. Her bir bölmenin voltaj değerini temsil eder.

• Kullanım Alanı: Sinyalin genliğini ölçmek.
• Örnek: 5V/div ayarı, her bir dikey bölmenin 5 voltluk bir genlik değeri temsil ettiği anlamına gelir.

4. Tetikleme (Trigger)

Tetikleme, sinyalin sabit bir noktadan başlayarak görüntülenmesini sağlar. Bu özellik, dalga formunu sabit ve net bir şekilde gözlemlemek için kullanılır.

• Edge Trigger: Sinyalin yükselen veya alçalan kenarında tetikleme yapar.
• Pulse Trigger: Belirli bir genişlikteki darbeleri tetikler.
• Video Trigger: Video sinyallerini analiz etmek için kullanılır.

5. Problar

Osiloskop probları, sinyali ölçmek için kullanılan bağlantı elemanlarıdır. İki tür prob vardır:

• Pasif Problar: Genel ölçümler için kullanılır.
• Aktif Problar: Yüksek frekanslı sinyaller için kullanılır.

6. FFT (Hızlı Fourier Dönüşümü)

Osiloskop, sinyallerin frekans bileşenlerini analiz etmek için FFT modunu kullanır. Bu mod, sinyalin frekans spektrumunu gösterir.

7. Veri Kaydı

Modern osiloskoplar, analiz edilen verileri kaydedip dışa aktarma yeteneğine sahiptir. Bu, daha sonra analiz yapmak için kullanılır.

Osiloskop Kullanım Alanları

• Dalga Formu Analizi: Sinyallerin gerçek zamanlı dalga formlarını gözlemleme.
• Frekans Analizi: Sinyalin frekansını ölçmek.
• Faz Analizi: İki sinyal arasındaki faz farkını ölçmek.
• Hata Tespiti: Elektronik devrelerdeki sorunları tespit etme.
• Zamanlama Analizi: Dijital devrelerde sinyal zamanlamalarını doğrulama.

Örnek Kullanım

Örnek 1: AC Sinyal Analizi

1. Probu sinyal kaynağına bağlayın.
2. Voltaj ölçeğini 5V/div olarak ayarlayın.
3. Zaman ölçeğini 10ms/div olarak ayarlayın.
4. Tetikleme modunu "Edge" olarak ayarlayın ve sinyalin yükselen kenarında tetikleme yapın.
5. Ekranda sinyal dalga formunu gözlemleyin.

Örnek 2: Dijital Sinyal Zamanlama Testi

1. İki prob kullanarak CH1 ve CH2 kanallarını iki farklı sinyale bağlayın.
2. Tetikleme ayarlarını CH1 için yükselen kenar, CH2 için alçalan kenar olarak yapılandırın.
3. Zaman farkını ölçmek için ekran üzerinde kursörler kullanın.

Sonuç

Osiloskop, elektronik devre tasarımında ve test aşamasında vazgeçilmez bir ölçüm cihazıdır. Sinyallerin genlik, zamanlama ve frekans gibi özelliklerini analiz ederek devrelerin doğruluğunu kontrol etmeyi sağlar. Tetikleme, FFT ve veri kaydı gibi özellikler, daha gelişmiş analizler yapmayı mümkün kılar.